جای
تعجب است که بسیاری از افراد تحصیل کرده در داخل یا خارج کشور به‌هیچوجه از
کارخانه‌ها و مؤسسات تحقیق و بررسی دولتی که به آنها اشاره شد مستحضر نیستند. با
آنکه هرگاه بخواهند از سنخ فکر و اوضاع اساسی کشورهای خاورمیانه آگاه شوند باید
فعالیت‌های ما را در علم و صنعت به چشم بنگرند.
باید
به این نکته توجه داشت که علاوه بر کارخانه‌های متعلق به دولت کارخانه‌های خصوصی و
ملی بسیار در کشور ایجاد شده است که هنوز بسیاری از هموطنان ما و عده کثیری از
خارجی‌ها از وجود آنها بی‌اطلاع هستند و مثلا نمی‌دانند معادن این کشور در چه
حدودی بوسیله شرکت‌ها و موسسات خصوصی استخراج می‌شود.
بطوری‌که
برآورد شده در حدود شصت درصد از تمام صنایع ایران به دست مؤسسات ملی و شرکت‌های
خصوصی اداره می‌شود با وجود اینکه آمار صحیحی از کارخانه‌های موجود در ایران در
دست نیست ولی بموجب اطلاعات حاصله عده زیادی از شرکت‌ها و مؤسسات خصوصی به صنایع
گوناگون توجه کرده‌اند و مواد معدنی زیر بوسیله این شرکت های خصوصی استخراج می‌شود.
آنتی
مونی (سنگی سرمه) - آرسنیک (زرنیخ) - بوکسیت (کلوخه طبیعی آلومینیم) - کرومیت (نمک
اسید) - ذغال سنگ - فلز لاجورد - مس - گرافیت (سرب سیه ) - خاک سرخ - کااولین -
سرب - منگنز - سنگ - شیشه – بلور
کوهی - نمک - سیلیکا - گوگرد - قلع - تونگستون - فیروزه - روی.
محصولات طبیعی مختلف نیز بوسیله کارخانه‌های خصوصی و شخصی
تهیه و آماده می‌شود که در حدود پنجاه قلم آن بطور نمونه ذکر می‌شود:
مشروبات غیر الکلی - مشروبات الکلی - خشکبار - خواربار بسته بندی شده - آرد - آرد برنج - قند - چای - روغن نباتی - غذاهای حیوانی -
منسوجات - البسه - روکش کرومیت، فلزکاری - اثاث‌البیت فلزی - اثاث‌البیت چوبی -
اثاث وملزومات اداری - صندوق فلزی - گاز نئون برای روشنائی - بخاری آب گرم - اجاق
خوراک پزی - بخاری - موتور برق - تلمبه - آجر - کاشی - سیمان - میخ - پیچ و مهره -
الکل صنعتی - مواد شیمیائی - مرکب - رنگ - سریشم - دارو - رنگ روغن نقاشی - شیشه -
کاغذ - اجناس پلاستیکی - واکس کفش - صابون - چرم - یخ - الوار - تخته فیبری -
کبریت - باطری - گاز اکسیژن - قوه برق - مواد پلاستيکی.
برای
اینکه ذوق ابتکاری سرمایه‌گذاران خصوصی در صنایع و حِرف آشکار شود با مسرت مخصوصی
یادآور می‌شوم که دوشرکت خصوصی ایرانی بمنظور ساختن محفظه‌های فولادین برای
نگاهداری اسناد مهم و گاوصندوق‌های سنگین برای بانکها و سایر اثاثیه فلزی مختلف
دیگر کارخانه مجهزی را به کار انداخته‌اند. وسایل کار جدید در پیشرفت و ترقی اقتصادی کشور اهمیت فراوان دارد و به نظر من
یکی از نمودارهای پیشرفت آن است که معلوم شود آیا چنان‌که اینک در کشور ما مشهود
است لوازم و اثاث و وسایل کار در خود کشور فراهم می‌شود یا از خارج وارد می‌گردد.
تا چند سال پیش مدیرعامل کارخانه‌ای که اینک ذکر آن رفت یک فرد آهنگر عادی بود و در نظر من این شخص
نمونه بارزی از رشد و پیشرفت طبقه متوسط کشور است که قسمت عمده ترقی و تعالی کشور
به فعالیت آنها بسته است.
روزی همین مدیرعامل اظهار داشت که تاکنون کسی نتوانسته
است گاو صندوق‌هائی را که این مؤسسه ساخته است باز کند و بدان‌ها دستبردی زند و با
لبخندی اضافه کرد که هنوز مردم کشور ایران به اندازه مردم مغرب زمین در امر شکستن
صندوق‌های آهنی مهارت نیافته‌اند!