تدريس
انگليسی بوسيله راديو و تلويزيون معمول است و در تهران و ولایات عده زیادی
آموزشگاه‌های خصوصی زبان انگلیسی نیز تأسیس گردیده و در مرکز و شهرستان‌های کوچک و
بزرگ ایران مقدار زیادی کتب درسی و مطبوعات انگلیسی بفروش می‌رسد و همیشه مشتری
زیاد دارد.
با
آنچه ذکر شد، ظاهر است که کشور ایران در این سال‌های اخیر در امر آموزش و پرورش به
پیشرفت‌های قابل توجهی نائل گردیده است ولی هیچ‌کس بهتر از من نمی‌داند که در
مسئله فرهنگ راهی که در پیش ماست چقدر دراز و مسافتی که باید برای رسیدن به هدف
عالی طی شود چقدر دور است. هنوز میلیون‌ها از مردم کشور من مخصوصاً بزرگسالان و
جوانان دهکده‌ها و روستاها از نعمت سواد محرومند و مبارزه با بی‌سوادی که در پیش
داریم و حتماً باید بر آن فائق آئیم مبارزه‌ای است که نیازمند کوشش و مجاهدت شدید
و مستمر ما است.
امیدوارم
هر سال در حدود ۱۲
درصد بر مجموعه محصلین دبستان‌ها و دبیرستان‌ها افزوده شود و این محاسبه براساس
افزایش سالیانه جمعیت کل کشور است که سالیانه تقریبا سه و نیم درصد به آن افزوده
می‌شود. هرچند هزینه تعلیم این افزایش سالیانه بسیار هنگفت است ولی هر سرمایه‌ای
که در این راه به کار انداخته شود و هر هزینه ای که پیدا کند برای آینده ایران بسیار
گرانبها و سودمند خواهد بود.
اما تنها افزایش وسائل تعلیم و تربیت برای وصول
به هدفی که در پیش ماست کافی نیست و در عین اینکه باید بر عده آموزشگاه‌ها و
آموزگاران و دانش آموزان بیافزائیم باید در معنی و مفهوم حقیقی تعلیم و تربیت
امعان نظر مخصوص کرد و همین نکته مرا به روایتی که در آغاز این فصل ذکر کرده‌ام
متوجه می‌کند و می‌خواهم در این مورد حقایقی را صریح و بی‌پرده اظهار کنم.
مسافران خارجی که در سال‌های اخیر و حتی در گذشته
به ایران آمده‌اند، به این نکته متوجه شده‌اند که پاره‌ای از مردم کشور ما به دروغ
گفتن خو گرفته‌اند. باید فهمید علت اینکه این اشخاص هر وقت صلاح شخصی اقتضاء کند
به دروغ متوسل می‌شوند چیست؟
با آن‌که اکثریت بزرگ مردم کشور من مسلمانند بعضی از
آنها از خاطر برده‌اند که در قرآن کریم دروغ یکی از گناهان کبیره به شمار آمده
است.
مالکی که به مستاجر و تاجری که به مشتری و آنها
که به مامور وصول مالیات یا بازپرس گمرک دروغ می گویند برای این کار عذری در آن
کتاب آسمانی نمی‌توانند یافت و برعکس، آیات متعدد در مذمت کذب پیش چشم آنها خواهد
آمد و سوره‌ای خواهند یافت که در آن کم‌فروشان و آنان‌که در هنگام خرید و فروش
اجناس را سبک‌تر از میزان حقیقی وزن می‌کنند به غضب الهی
انداز یافته‌اند. پیش از ظهور دین مبین اسلام نیز در ایران به این دستورها عمل می‌شده
است چنان‌که داریوش گفت «راست بگو و از دروغ بپرهیز» و
همچنین در سایر کتب مقدس یعنی انجیل و تورات و احکام حضرت موسی و عیسی که اسلام
آنها را از پیغمبران اولی‌العزم می‌شناسد در ذم دروغ و تشویق مردم به راستگوئی
شواهد فراوان می‌توان یافت.
برخی
از دروغگویان کوشش می‌کنند که برای این عادت ناپسندیده و بسیار زشت علل تاریخی
پیدا کنند. مثلا می‌گویند در دوره هجوم قوم تاتار و مغول برای حفظ جان راهی جز
دروغ گفتن نبود و این رویه زشت بتدریج عادت گردید. اما آن وقایع تاریخی که توسل به
دروغ را ناگزیر می‌ساخت با عصر امروز قابل انطباق نیست و برای دروغگویان عصر کنونی
دلیلی بسیار ضعیف و سخیف است. گروهی دیگر از مردم سعی دارند برای دروغگویی از طرز
فکر ملل غرب محلی بتراشند و «دروغ سفید» را از دروغ موذی جدا کنند. جای افسوس است
که سعدی شیرازی که از شعرای مشهور و محبوب ما است در کتاب گلستان نیز برای این نوع
دروغ سفید عذری یافته و گفته است «دروغ مصلحت‌آمیز به از راست فتنه‌انگیز است».