(۱۹۴)

سازمان برنامه و شرکت ملی نفت ایران نیز برنامه‌های مفیدی برای تعلیم امور اداری تهیه کرده‌اند. با وصف این اقدامات نیازمندی‌های ما در این رشته‌ها بقدری زیاد است که مدارس دولتی و آموزشگاه‌های خصوصی برای رفع آن و مخصوصا در قسمت مترجم و کسانی که به دو زبان آشنائی کامل داشته باشند کفایت نمی‌کند و این احتیاج فرصت مناسبی به دختران ما می‌دهد که خویشتن را برای مشاغلی که اتصالا به وجود می‌آید، حاضر کنند و شاید مؤسسات خصوصی امریکا و سایر دستگاه‌های مشابه بتوانند با ما تشریک مساعی کنند.

هرچند این آموزشگاه‌های تخصصی برای ما ضرورت اولین درجه دارد ولی دبیرستان‌ها باید خدمات زیادتر و دامنه‌دارتری را تعهد کنند. در این مدارس باید توجه مخصوص به رشد و نمو استعدادهای تحصیلی محصلین به عمل آید و بر شالوده‌ای که محیط‌های خانوادگی و دبستان باید فراهم سازند در جوانان ما حس وظیفه‌شناسی و مسئولیت فردی و اجتماعی را درآنها برانگیزند و با راستگوئی و عشق به حقیقت و صداقت بار آورند.

سابقاً در برنامه‌های دبیرستان‌ها به این مسائل اخلاقی چنان‌که باید توجه نمی‌شد و دروس عبارت از یک سلسله محفوظات بود و پرسش کردن دانش‌آموز و بحث و اظهارنظر در مسائل عملی احمقانه یا خلاف ادب به شمار می‌آمد و عجیب آن است که شاهنامه استاد بزرگ فردوسی که تقریباً هزارسال پیش به رشته نظم درآمده به منزلهٔ کتاب تاریخ در دبیرستان‌ها تدریس می‌گردید.  هرچند این اثر بزرگ یکی از شاهکارهای ادبی جهان به شمار می‌آید ولی جای کتاب مستند تاریخی را نمی‌گیرد و جنبه‌های داستانی آن را نمیتوان غیرقابل تردید و جزو حقایق مسلم تاریخ پنداشت.

 درزبان فارسی معنی کلمه داستان مانند تمام داستان‌های پهلوانی جهان عبارت از ذکر وقایع دوره‌هائی است که سینه به سینه از نسلی به نسل دیگر انتقال یافته است و جنبه حقیقت آن از نظر کسب اطلاعات تاریخی تحت‌الشعاع اهمیت آنها از نظر توجه به مأثر کهن واقع شده است. برای تغییر این رویه اصلاحاتی که در طرز آموزش از دوران پدرم آغاز شده بود با جدیت بسیار دنبال شده است. چنان‌که مثلا چند تن از دانشمندان پنج کتاب در تعلیمات مدنی تألیف کرده‌اند و وزارت فرهنگ آن کتاب را به چاپ رسانده و در میان دانش‌آموزان دبیرستان‌های کشور توزیع کرده است و هر روز برنامه دبیرستان‌های ما با برنامه مدارس ملل مترقی غرب و آمریکا نزدیک‌تر گردیده است.

با وصف این هنوز روش سابق که داستان را بر واقعیت مرجح می‌شناخت و به محفوظات اهمیت می‌داد باقی است و به مسئله بیدار ساختن روح کنجکاو و نکته‌گیر دانش‌آموزان و فرصت دادن به آنها که از خود فکر کنند و صاحب استنباط باشند، توجه شایان به عمل نیامده است. برای رفع این معایب چندین راه چاره است که سه فقره آنها ذیلا ذکر می‌شود.

اول تأسیس کتابخانه در مدارس و طرز استفاده از آن است. هر چند وجود کتابخانه به سبک جدید برای دبستان‌های ابتدائی نیز لازم است ولی برای مدارس متوسطه و دوره‌های بالاتر ضرورت و اهمیت اولین درجه دارد. زیرا دانش‌آموزان می‌توانند در هر رشته علمی که به آن علاقه شخصی داشته باشند به مطالعه و تحقیق پرداخته کسب معلومات کنند. درحال حاضر فقط معدودی از دبیرستان‌های ما دارای کتابخانه منظم و مجهزند و از آن عده هم فقط چند دبیرستان مطالعه در کتابخانه و بررسی‌های انفرادی را جزو برنامه درسی خود قرار داده‌اند.

چون دانش آموزان دبیرستان‌ها زبان انگلیسی یا زبان خارجی دیگر را فرا می‌گیرند باید در کتابخانه‌ها علاوه بر کتب فارسی کتب و مجلات خارجی نیز در دسترس آنها باشد. برای بنگاه‌ها و مؤسسات خیریه که در پی آنند که در پیشرفت فرهنگی کشور ما خدمتی کرده باشند، تأسیس کتابخانه‌های کوچک برای دبیرستان‌ها و مؤسسات مشابه دیگر زمینه مساعد و شایسته‌ای است.