(۹۹)

من هم مانند پدرم هیچگاه در مسئله عمران و آبادی اعتقاد به کندی و تأنی نداشته‌ام. برنامه هفت ساله دوم ما به پیشرفت‌هائی نائل گردیده است ولی بعضی قسمت‌های اساسی کار ما هنوز از انظار مستور است زیرا این قسمت شامل طرح‌های دقیق اقتصادی و فنی است که با دقت و احتیاط تام با کمک متخصصین خارجی تهیه شده و آثار آنها هنوز ظاهر و آشکار نیست.

قسمت‌های دیگر مربوط به طرح‌های ساختمانی است که هنوز به اتمام نرسیده و یا تمام شده و در معرض مشاهده قرار نگرفته است. البته این نکته را نباید از نظر دور داشت که مدتی که برای مطالعه دقیق و طرح‌ریزی نقشه‌های عمرانی ضرور است ممکن است کمتر از مدت اجرا و ساختمان یعنی برپا کردن بنا از نصب ماشین و استخوان بندی آهنی و بتون‌ریزی و سایر تجهیزات فنی و صنعتی نباشد.

آنچه در طی صفحات فوق ذکر شد شمه‌ای از عقاید من در مورد تجدید و احیای کشور بود ولی آنچه گفته شد تنها بمنزله آغاز فصلی است و از همین جهت ذکر صریح و بی پرده بعضی از نکات در این مقام ضروری بنظر می‌رسد.

برخی از مردم و مخصوصاً خبرنگاران جراید ظاهراً به رنگ لباس و طرح درب اطاق کار من بیش از نظر و عقیده و رویه اجتماعی من اظهار علاقه می‌کنند. چنان‌که بارها مخبرین معتبر روزنامه ها به حضور من بار یافته‌اند و چون نتوانسته‌اند به کُنه عقاید و نظرات من پی برند با کمال اطمینان به شرح سطحی‌ترین و مبتذل‌ترین مطالب پرداخته‌اند. آمریکائی‌ها به عللی در تهیه و تنظیم این‌گونه گزارش‌ها تخصص دارند و من در بسیاری از موارد با تعجب گزارش‌های سطحی و کودکانه‌ای دیده ام که مخبرین خوش‌پوش و پرمدعا و صاحب قیافه فکور آمریکائی تهیه و تنظیم کرده‌اند. گاهی در اینکه این اشخاص برای انجام خدمتی در خارج از کشورشان تربیت صحیح یافته باشند دچار شک و تردید می‌شوم. خوشبختانه در میان آنها مخبرین فهمیده و ورزیده هم بطور استثناء وجود دارند ولی اگر این امر استثنائی مبدل به یک امر عادی می‌شد برای کمک به نشر مرام و منظور جهان آزاد سودمندتر بود.

شاید نقص تا درجه‌ای ناشی از آن باشد که دستگاه‌های تبلیغاتی و تلویزیون آمریکائی تصور می‌کنند که باید با بزرگسالان آمریکائی مانند اطفال رفتار نمود تا علاقه و توجه آنها به امری جلب شود. اما با مقایسه با فعالیت آمریکائی‌های وظیفه‌شناس وابسته به اصل چهار و سایر مؤسسات آمریکائی در کشور ایران واضح است که چنین تصوری کاملا بر خطاست و بطوریکه شنیده‌ام حتی در دکان‌های کوچک خواربارفروشی آمریکا کتب مهم تاریخ و علوم طبیعی و فلسفه با قیمت ارزان در دسترس عموم نهاده شده است. بنابراین آمریکائی‌ها تا آن اندازه هم که بعضی از روزنامه‌نگاران معروف و مشهور آنها که سفر برق‌آسائی به این نقطه جهان می‌کنند آنها را معرفی می‌نمایند کوتاه فکر و ناپخته نیستند. دربارهای مشرق زمین که سنن هزاران ساله پشت سر آنها است طبعاً پر از حکایات و افسانه‌های بزم و تجمل‌اند ولی برای شناختن من باید از حکایات درگذشت و به عقاید و نظرات من که در این منطقه پرآشوب گیتی بر کشوری سلطنت می‌کنم آگاه گردید. حقیقت آن است که من همیشه از این خرسندم که مسائل پیچیده اقتصادی کشور و سایر معضلات امور را حل وفصل کنم و وجود من از نظر مقام شاهنشاهی از وجود یک‌نفری که به توسعه امور اقتصادی واصلاحات اقتصادی و پیشرفت فرهنگی علاقه‌مند است جدا نمی‌تواند بود.

هیچ کسی در چنین مقامی که من هستم نمی‌تواند از وسوسه‌هائی که قدرت بوجود می‌آورد برکنار باشد ولی خوشبختانه سائق من در حیات چیز دیگر است و برای من فلسفه وجود معنی و مفهومی دیگر دارد. پیش من مسائل بغرنج و دشوار توسعه تولیدات کشاورزی هرگز خستگی‌آور نیست و آنها را بسیار مهم و پرارزش می‌بینم، زیرا می‌دانم کوچک‌ترین راه حل عملی که برای این‌گونه مسائل پیدا می‌کنم در حیات هزاران نفر از افراد کشور تأثیر فراوان خواهد داشت.