(۳)

جمعیت ایران به نسبت هر کیلومتر مربع کم است ولی عده نفوس ما که بیست میلیون است دو برابر جمعیت کشور قاره مانند استرالیا است. تهران که پایتخت من است یکی از شهرهایی است که در دنیا بسیار با سرعت توسعه پیدا کرده است بطوریکه جمعیت آن از زمان جنگ دوم جهانی (که پانصد هزار نفر جمعیت داشت) تا امروز سه برابر شده و به یک میلیون و پانصد هزار نفر بالغ گردیده است.

البته یکی از علل ازدیاد نفوس تهران آن است که همان‌طور که در بسیاری از کشورهای گیتی پیش آمده عدهٔ کثیری از مردم مساکن اصلی خویش را گذاشته و در شهر توطّن اختیار کرده‌اند ولی رویهم‌رفته جمعیت پایتخت ما بسرعت رو به فزونی رفته است.

قسمت بزرگی از کشور خشک و بی آب است ولی درقسمتهای دیگر مقدار باران سالیانه بسیار زیاد و از جنگل‌های انبوه و مزارع برنج پوشیده است. آب قسمت‌های نسبتاً خشک کشور از ذوبان برفهای کوهستان‌ها است که مانند حلقه ای گرداگرد فلات مرکزی ایران را احاطه کرده و غالب سلسله‌هائی هم با یکدیگر تقاطع می‌کنند. جز در ناحیه کویر در سایر نقاط ایران نقطه‌ای نیست که از کوهستان فاصله بسیار داشته باشد. آبی را که از این کوهستان‌ها جاری است بوسیله حفر قنات به مزارع و قراء می‌رسانند و اخیراً اقدام به حفر چاه‌های عمیق کرده‌ایم و متخصصین می‌گویند که برای رفع نیازمندی‌های جمعیتی که سه برابر جمعیت فعلی ایران باشد در ایران آب به قدر کافی وجود دارد.

تفاوت آب و هوا در ایران زیاد است و در نقاط مختلف و فصول سال فرق می‌کند، هرچند به گمان من باید همین اختلاف آب و هوا را یکی از نیروهای مؤثر شمرد. مردم کشور ما دارای نیروی بدنی فوق العاده هستند و شاید این مسئله از تصادفات نباشد که می‌بینیم مردم ایران در ورزش‌هائی نظیر وزنه‌برداری و کشتی بسیار قوی هستند و در مسابقه‌های بین‌المللی ورزشکاران ما در این رشته‌ها بیش از حد تناسب جمعیت کشور به دریافت جوائز قهرمانی نایل گشته‌اند.

از لحاظ هوش و سرعت انتقال، مردم ایران چنان‌که ذکر خواهد شد شهرتی بسزا دارند و با توسعه و تعمیم تعلیمات اجباری در سراسر کشور به نظر من می‌توان امیدوار بود که در آینده نیز ایرانیان در علم و هنر و کشاورزی و صنعت و بازرگانی سهم موثر و ذی‌قیمتی خواهند داشت.

از لحاظ معادن ایران دارای منابع گرانبها است. البته از حیث نفت ما یکی از تولید کنندگان بزرگ جهان محسوب می‌شویم و از این لحاظ شهرت یافته‌ایم. در خاورمیانه صنعت نفت از ایران آغاز گردیده و طبق بررسی‌ها و تحقیقات علمی اخیر، کشور من مانند کشتی بزرگی است که روی دریای نفت قرار گرفته باشد. آنچه برای دیگران نسبتاً مجهول مانده این است که ما دارای معادن گرانبها و ذی‌قیمت دیگر مخصوصاً ذغال سنگ، آهن، مس، مانگانز، کروم، احجار کریمه و بسیاری از املاح شیمیائی مانند بورات وسولفات و نمك طبرزد هستیم که با مقدار زیاد قابل صدور وجود دارد و هنوز استخراج و بهره‌برداری از آنها در مراحل مقدماتی است.

خاک ایران تقریباً در تمام نقاط جز در ناحیه کویر بزرگ نمک که مانند کشور استرالیا قسمتی بزرگ از فلات مرکزی ایران را فراگرفته حاصلخیز است. هر جا آب به زمین قابل زراعت برسد، انواع مختلف محصول مانند گندم و جو و ذرت و برنج و پنبه وسیب زمینی و ماش و یونجه و چغندر قند و نیشکر و تنباکو و چای زراعت می‌شود و سبزی‌های خوردنی مانند کلم و شلغم و پیاز و بادنجان و خیار و غیره به عمل می‌آید.

کسانی که به ایران آمده‌اند از میوه‌های پر آب و معطر آن مخصوصاً از سیب و هلو، زردآلو، انگور، گیلاس، آلو، گلابی، انار و مرکبات گوناگون از لیمو و نارنگی و خرما و زیتون لذت برده‌اند. انواع خربزه و پسته و فندق و بادام در کشور می‌روید. تربیت مواشی در ایران رونق بسزایی دارد و روستاییان و افراد عشایر ما که لباس قبیله مخصوص به خویش را می‌پوشند در کوهستان‌ها و جلگه‌های کشور به پرورش اغنام و سایر مواشی مشغولند. در چند سال اخیر مکانیزه کردن کشاورزی آغاز شده است و درفصول بعد برنامه‌ای را که برای تقسیم املاک میان روستائیان و کشاورزان داریم و اجرای آن آغاز گشته است شرح خواهم داد.