(۲۳۹)

در بسیاری از اصلاحاتی که در نیروی مسلح ایران به عمل آمده ما مرهون کمك امریکائی‌ها هستیم. از سال ۱۳۲۱ يك هیئت کوچک امریکائی در اداره سازمان ژاندارمری به ما راهنمائی‌هائی کردند و در سال ۱۳۲۹ یک هیئت کامل مستشاری نظامی امریکائی در ایران مستقر گردید که راهنمائی‌های ذی‌قیمتی در مورد سازمان و تعلیمات ارتش به ما نموده‌اند و بوسیله همین هیئت به دریافت تدارکات و سازوبرگ نظامی بلاعوض نائل آمدیم و بدین‌طریق قسمتی ازمشکلات مالی ما که هر ملت تازه مترقی بدان روبرو است تخفیف یافت. بعلاوه از آغاز کار برای طرفین مسلم بود که امریکائی‌ها در ایران فقط وظیفه مشورتی دارند و در عملیات نظامی ما هیچ‌گونه مداخله‌ای نخواهند داشت.

هرچند کمک امریکا بدون شک ما را موفق ساخت که بر حسن انتظام نیروهای مسلح محدود خود بیافزائیم و امنیت کشور و مردم آن را تأمین کنیم ولی به نظرمن باید فواید غیرمستقیمی را نیز که از کمک‌های نظامی به دست آوردیم به خاطر داشت، زیرا در هر حال یعنی با کمک امریکا و بدون مساعدت آن دولت برای حفظ خود ناگزیر بوده‌ایم که یک نیروی نظامی کافی دراختیار داشته باشیم و بنابراین کمک نظامی امریکا به ما مجال داد که قسمت اعظم از درآمد خود را برای ایجاد سایر لوازم امنیت که در فصول پیشین به آنها اشاره شده صرف کنیم. چنان‌که مثلا بدون کمک نظامی امریکا قدرت نداشتیم که یک پنجم از بودجه کل کشور را به مصرف امور فرهنگی برسانیم.

چون کمک‌های نظامی و غیرنظامی امریکا بطور مستقیم و غیرمستقیم منافع مهمی به کشور ایران عاید ساخته است امیدوارم اگر اظهارکنم که از کمک‌ھائی که امریکا در اختیار کشورهای مختلف گذاشته مبلغ بسیار کم و ناچیزی به ما رسیده است حمل بر ناسپاسی نشود.

پیش از آن‌که در این موضوع توضیحات بیشتری بدهم باید به اهمیت سوق‌الجیشی کشور ایران اشاره کنم و چون متجاوزین بالقوه از آنچه در صدد ذکر آن هستم کاملا آگاهند بنابراین راز نهفته‌ای را فاش نکرده‌ام.

به قول یکی از ظرفا در عصر حاضر تمام کشورهای گیتی اهمیت سوق‌الجیشی دارند و این لطیفه بسیار به حقیقت نزدیک است. چنان‌که مثلا قاره استرالیا که ظاهراً دوردست واقع شده با سهولت مورد اصابت موشک‌های روسی قرار می‌گیرد و همین کیفیت هم درباره موشک‌های هدایت شونده طرف دیگر صادق است. از آن گذشته در عصر اتم، موشک‌ها و هواپیماهای دورپرواز و کشتی‌ها و زیردریائی‌ها و اقمار مصنوعی هم وضع سوق‌الجیشی پیدا خواهند کرد و هم مانند ولگردان دوره‌گردِ خانه بر دوش خواهند بود که پیدا کردن نشانی صحیح آنها دشوار است. هرچند اقمار مصنوعی در یک مدار معین حرکت می‌کنند می‌کنند باز وضع‌شان مانند کشورهائی که در گوشه‌ای از این جهان در قرون و اعصار بی‌شمار بر پشت خاک قرار و آرام گرفته‌اند ثابت و پای برجا نیست.

به هرحال از نظر حقیقت جغرافیائی، کشور ایران پیوسته محل تقاطع راه‌های بازرگانی و سوق‌الجیشی بوده و این کیفیت امروز از همه وقت آشکارتر و محسوس‌تر است زیرا این بر سبیل تصادف نبوده است که در ادواری که مسافرت‌های زمینی از باختر به خاور دور بوسیله کاروان انجام می‌گرفت و طریق معروف به شاهراه ابریشم شرق و غرب گیتی را به هم متصل می‌کرد کاروان‌ها از کشور ایران می‌گذشتند و امروز نیز خطوط هوائی که قاره‌های جهان را به یکدیگر وصل می‌کنند غالباً از تهران عبور می‌کنند.